Thomas Edison njihet ndër të tjera si shpikësi i llambës së dritës, cilindrit të gramafonit dhe furrës rrotulluese. Ai konsiderohet të jetë një nga mendjet më të shkathët të kohës së tij. Për të krijuar ide të reja, Edison thuhet se ka përdorur një teknikë shumë të veçantë. Shpjegon studiuesi njohës Thomas Andrillon.
“Edison sapo mori një sy gjumë në një karrige të rehatshme. Në dorë mbante një top metalik. Sapo e pushtoi gjumi, muskujt e tij u relaksuan dhe topi ra në dysheme. Zëri e zgjoi atë. Kështu ai mund të kujtonte se çfarë po ndodhte në mendjen e tij gjatë kalimit nga zgjimi në gjumë”.
Studiuesit e trurit pëlqejnë ta tregojnë këtë anekdotë, njësoj si historia e kimistit Kekulé, për shembull. Ai e kuptoi se struktura e benzenit është në formë unaze pasi pa një gjarpër duke kafshuar bishtin e tij në ëndërr. Megjithatë, pak kërkime janë bërë në këtë ndërveprim midis gjumit dhe kreativitetit. Kjo është veçanërisht e vërtetë për fazën e shkurtër të gjumit të përdorur nga Edison, në të cilën mendja gjysmë e zgjuar humbet fokusin e saj. Thomas Andrillon dhe studiues të tjerë në Institutin e Kërkimeve të Trurit në Paris në Universitetin e Sorbonës pyetën veten: A ka vërtet diçka në të?
“Ne donim të vinim në provë teknikën e Edisonit: të kapim vërtet njerëzit në tranzicionin midis zgjimit dhe gjumit dhe të testojmë nëse kjo periudhë kalimtare rrit vërtet kreativitetin”, shtoi ai, shkruan Deutschlandfunk.
Për ta bërë këtë, ata kryen një eksperiment të veçantë, rreth 100 personave testues iu dha detyra të transformonin gradualisht seritë e numrave sipas dy rregullave të paracaktuara në mënyrë që të arrinin në një numër zgjidhjeje, pa pushim, pas pak pati një pauzë. Këtu pjesëmarrësit duhej të uleshin në një kolltuk në një dhomë të errët dhe të pushonin, duke mbajtur një shishe plastike në duar, sikur Edisoni që kishte një top. Disa qëndruan zgjuar, të tjerë tundën kokën shkurt derisa zhurma e shishes që binte i zgjoi përsëri. Disa madje vazhduan të flinin. Pas pushimit të gjithë vazhduan me të njëjtat detyra aritmetike.
Ajo që nuk e dinin testuesit kur iu dha detyra: Ekziston një shkurtim me të cilin mund të arrini shumë shpejt në numrin përkatës të zgjidhjes. Truku është t’i kushtoni vëmendje hapit të parë të llogaritjes në vend që të punoni në çdo rresht numrash deri në fund. Sepse hapi i parë tashmë ofron zgjidhjen përfundimtare
Për ta njohur këtë, ju nevojitet kreativiteti ose një shpirt i lirë që mendon përtej përpunimit të marrë të një detyre. Eksperimenti dha një rezultat shumë mbresëlënës. Nga subjektet që qëndruan zgjuar gjatë pushimit, 30 për qind e njohën zgjidhjen më të shpejtë ndërsa procesi përparonte. E njëjta gjë ishte e vërtetë për ata që kishin rënë në një gjumë më të thellë. Por për ata që u trembën menjëherë nga gjumi, kjo normë ishte 80 për qind, pothuajse tre herë më e lartë. Për Thomas Andrillon kjo është prova seka diçka në teknikën e krijimtarisë së Edisonit. Megjithatë, jo domosdoshmërisht në formën që zgjoheni dhe shihni menjëherë zgjidhjen e një problemi.
